Een surrealistische portrettekening met potlood.
Bij surrealisme overheerst het idee. De manier hoe je het onderwerp weergeeft is bepalend voor de presentatie van je tekening. Ideeën hoeven niet gecompliceerd te zijn, integendeel.
Bij surrealisme kun je zien wat de afzonderlijke objecten zijn. Maar ze zijn anders (vervreemd) geplaatst zoals je ze bijvoorbeeld in een droom zou zien.
Het onderwerp kan in een vreemde situatie staan of vervormd worden weergegeven. Zo kan surrealisme een basis zijn voor een uitzonderlijk concept.
Allemaal concepten die, welke stijl je het best ligt, de basis van je portrettekeningen kunnen vormen. Hoe je concepten uitvoert hangt weer af van de technieken die je hanteert zodat concept en techniek samen jouw unieke werkwijze bepalen.
De scheiding tussen de stijlen hoeft niet altijd 100 procent te zijn maar kunnen ook in elkaar overlopen.
Compositie
Hoe teken je in zo’n enkele figuur dat op zich zelf staat toch een aantrekkelijke compositie.
Om er voor te zorgen dat het oog van de toeschouwer ongemerkt door het hele beeld gaat begin je met de vraag: ‘Wat is de blikvanger in dit portret?’
Antwoord: ‘De ogen.’ En omdat een mens gewend is van links naar rechts te kijken ontstaat er de compositie lijn als je ziet.
Dat is dan waar je de grootste contrasten neerzet, want het oog wordt ongemerkt naar dat gebied toe getrokken waar het verschil tussen licht en donker het sterkst is.
Zo maak je in een portret compositie niet alleen met lijnen maar ook met toonwaarden.
Realistic look
Het doel was hier niet realistische huidtinten tekenen, zoals bij een portrettekening, dat is weer een andere techniek. Maar wel een realistische ‘illusie’ met potlood.
De principes van shading zijn overigens wel hetzelfde als wanneer je huidtinten tekent.
Terug naar compositie, het grootste contrast voor de blikvanger: het oog.
Een realistisch oog tekenen is afhankelijk van het formaat maar in een gemiddeld portret is een oog niet meer dan een paar centimeter. Maar het houtskool en 3B potlood kun je toch een realistische ‘look’ maken. En dat in een paar stappen.
Bij a) met houtskool, het is een beetje priegelwerk want de pupil is niet groter dan één centimeter. Dan bij b) met een 3B potlood bewerken, de donkere lijnen om de pupil en de schaduwranden onder het ooglid. Bij de pijl zie je dat het zwart een beetje te groot is, tenminste naar mijn zin. Maar dat verdwijnt bij c) komt nog een laag 3B over het oog waarna het geheel met gum bewerkt wordt. En zo ontstaat d) en heb je razendsnel in 3 stappen een oog getekend met potlood en houtskool.
Hoe je die snelle technieken met gum precies doet kun je niet uit een boek of vanaf website leren. Dat moet je zien en dan ervaren met iemand die je tijdens je tekenwerk aanwijzingen geeft.
Het basis principe van werken met gum is: je maakt een donkerder laag op het vlak dan de toon moet zijn. Vervolgens bewerk je hem met gum tot de juiste toonwaarde. Maar met gum kun je ook vermengen en vervagen zodat er een realistische ‘look’ ontstaat.
Om het realistische effect te bereiken maak je vooral gebruik van het wit van het papier.
Hoe dat uitpakt zie je beter in de uiteindelijke complete tekening.
Een tweede, en ook dat is illusie maar gewoon inspelen op hoe mensen bepaalde beelden ervaren, zijn de lijntjes vanuit de oog pupil (bij de pupil).
Zulke details maken je tekening realistischer.
Ik hoop dat dit artikel je helpt bij je portrettekeningen en je inspireert om ook op een andere manier naar gezichten te kijken. Door een andere vorm van compositie zoals door een heel ander concept zoals surrealisme.
Door te experimenteren met concepten kom je weer op nieuwe ideeën waarmee je als vanzelf in de richting komt van jouw unieke teken stijl. Sommige manieren van tekenen zullen je aanspreken en andere weer minder maar door ze allemaal te proberen vergroot je jouw teken technische vaardigheden en je creatieve kijk op de indeling van een beeld.