Leren tekenen als beginner
Als je aan iemand vraagt: ‘Hoe kan je het best leren tekenen?’ zijn dit wel de meest geroepen antwoorden:
natekenen, veel oefenen, het in de vingers krijgen en sommige hebben iets gehoord als ondersteboven tekenen. Omdat je brein dan geen linkjes legt met wat je al weet…
Hoe breng je supersnel teken inzicht over
Omdat ik tijdens de workshops die ik gaf maar beperkt tijd had, zocht ik een manier om supersnel teken-inzicht te kunnen overbrengen. Met steeds een 10 minuten schets lukte dat. Als onderwerp koos ik dan makkelijke dingen als een boom, vogels of een kat. Geen portret natuurlijk want dan zit je met het feit dat het ook precies moet lijken. Voor je aan een portrettekening begint is het beter als je eerst de methode van schetsen onder de knie hebt.
Ik merkte dat wanneer mensen de essentie van schetsen onder de knie hadden daarna ook veel minder moeite hadden met gelijkenis. Voor we gaan schetsen nog eerst: hulplijnen en hindernissen
Tekenen met hulplijnen
Eerst een experiment, kun jij een perfecte cirkel tekenen? Uit de losse pols natuurlijk. Voor je triomfantelijk met een passer aankomt … Ja? Een perfecte cirkel? Dan ben je één van de echt weinigen. De oplossing om dat makkelijker te doen gebruik je ook bij portrettekenen
Teken een vierkant, precies een vierkant
Teken een cirkel in het vierkant
Ofwel je hebt de eerste demonstratie van hulplijnen aan jezelf gegeven
We kunnen makkelijker rechte lijnen tekenen dan kromme. Maar van die rechte lijnen naar de kromme, dat is ook weer makkelijker. Als je zag met de cirkel. En dat gebruiken je dan ook als je een schets maakt. Dan nog 1 hindernis:
Ik zie wat ik zie
Er nog 1 ding: wat je denkt te zien. Nee, geen popi mindset buzz talk maar even to the point. Kijken doe je nu eenmaal niet alleen met je ogen. Je gaat tekenen wat je ziet, toch? Waarom moet ik dan leren kijken?
Omdat je labels plakt op wat je ziet. Onbewust. Iedereen heeft een voorin gebouwd idee over hoe iets eruit zou moeten zien. Vraag iemand maar die niet kan tekenen om een oog te tekenen. Krijg je 2 halvemaantjes bovenop elkaar met een rondje erin.
Dieren hebben dat ook. Mijn dochter had een kat die je met miauw en gespin begroette als je thuis kwam. Behalve als je op de fiets was en een regenpak aan had. Met capuchon op. Dan was het resultaat een hoge rug een veel gesis. Ze herkende je niet meer. Nou, dat lijkt wel op als je een gezicht gaat tekenen, je herkent iemand prima maar wat er dan op papier verschijnt is een ander verhaal.
Vandaar, opnieuw leren kijken. Om te laten zien wat ik bedoel begin ik met optische illusies. Waarmee, weten wat je ziet opeens een heel ander verhaal wordt.
Dit voorbeeld kom je overal tegen maar het is een goed voorbeeld: welke van de 2 cirkels in het midden is groter?
Nog 1 experiment en dat laat zien hoe snel iemand tekent wat hij of zij denkt. Vraag aan iemand die absoluut niet kan tekenen, om een oog te tekenen. 10 tegen 1 dat je iets te zien krijgt wat op 2 halve maantjes lijkt met een cirkeltje erin. Vanaf je kindertijd is dat vastgezet, onbewust.
Kijk maar eens hoe kinderen ogen tekenen. Je denkt er niet zo erg over na maar kennelijk sleep je dat onwillekeurig mee als je gaat tekenen. Als beginner. Als je twijfelt hierover: teken een boom uit je hoofd, neem daar ook 10 minuten voor en pak dan een foto van een willekeurige boom die ongeveer lijkt op wat je tekende. Vergelijk wat je allemaal hebt gemist.
Hoe begin je met schetsen
Met hulplijnen kun je beter verhoudingen van een vorm inschatten. Als je al las met het voorbeeld van die cirkel.
- Je tekent makkelijker een kromme lijn naast een rechte lijn dan dat je die kromming zo uit de losse pols tekent.
- Je schetst er snel de globale vorm mee die je wilt tekenen.
- Je kijkt enkel naar welke hoek de lijn maakt ten opzichte van de rand van je (voor)beeld.
Hieronder een schets van een uil, voor de tekening die je er ook bij ziet, staan de hulplijnen nog, de nummers 1,2,3 en 4.
Wat je ook ziet is nummer 5, de zijkant, of de rechte kant van je beeld. Ik zette er een aparte lijn in voor de duidelijkheid. Nou, al die lijnen maken, wat je bij 6 ziet een hoek ten opzichte van referentie nummer 5.
Je kunt die als hulplijn tekenen maar het is gewoon de zijkant van je voorbeeld natuurlijk.
Waar je ook met te maken krijgt is perspectief. Zoals je al bij de uil zag bestaat de illusie van perspectief door een verzameling lijnen die in een bepaalde mate schuin staan op je papier.
Hoe ga je schetsen
Schetsen is dé manier om tekenvaardigheid te vergroten. Ook al omdat niks moet, je kunt makkelijk van de verkeerde lijnen naar de goede tekenen en bijna eindeloos gummen tot het allemaal klopt.
Dat eindeloos gummen dan lijkt zo in het begin, maar als met alles, als je weet welke lijnen je eerst tekent en je gaat dit vaker doen, dan laat je dat gum steeds vaker op tafel liggen.
Voor mij was dit wel een aparte video omdat ik hem midden in de nacht maakte, omdat ik niet kon slapen. Ik was met een grote versie van dit portret bezig en een gezicht vaker schetsen is dé manier om het onderwerp goed te leren kennen.
Als bij effect: tekenen ontspant. En dat geeft een hoop rust in je hoofd.
Niet alleen lijnen maken perspectief. Daarbij helpen ook toonwaarden. Wat je ziet in het voorbeeld hierna:
Van plat naar perspectief
Perspectief geeft diepte, dus 3d illusie aan dat wat je tekent. Dat ontstaat door 2 dingen: lijnen en schaduwen. Zo ontbreken bij de schets de schaduwen maar heb je al wel iets van perspectief. Wat versterkt wordt bij de tweede afbeelding met toonwaarden.
Dan ga ik je nog 1 dingetje laten zien. Wat ook bijdraagt aan het tekenen van diepte. Maar, wat het, zeker bij portretten, ook weer lastig maakt om de juiste verhoudingen te vinden en bij een eerste schets om de juiste lijnen te vinden. Want die lijnen zijn dan niet altijd even makkelijk te zien.
Dat komt omdat je, zeker in het begin, vooral zoekt naar vormen. En dat is niet altijd gelijk te zien. Het voorbeeld hieronder maakt dat duidelijk.
Wat je werkelijk tekent is het licht dat op die vormen valt.
Hieronder zie je hoe licht basis vormen verandert. Dat is wat je echt tekent, het licht wat op deze vormen valt. Daarmee leer je kijken.
Focus je op basisvormen dan teken je niet wat je ziet maar dat wat er in je hoofd zit. Want door de schaduwen zie je niet alle lijnen meer. Dat heb je met een gezicht tekenen ook. Daarom is het vaak handiger om een gezicht te tekenen vanaf de schaduwen. Dan neem je de buitenste randen van de schaduwen als lijn en die teken je dan.
Heel in het kort heb je nu een overzicht van de belangrijkste punten al je wilt leren tekenen. Je zag dat de snelste manier is om te leren tekenen de 10 minuten schetsen zijn, hoe je een schets begint, met hulplijnen tekenen en dat je niet altijd ziet wat je ziet. Daarna nog perspectief tekenen en dat je eigenlijk alleen het licht tekent wat op vormen valt. Waardoor het soms lastig is de juiste vorm te tekenen.
Ik wens je alvast alle succes met tekenen en als je meer wilt lezen kijk dan nog even hieronder.