Wanneer is een achtergrond bij een portrettekening beter en wanneer niet?
Een gezicht kan uitstekend op zichzelf staan. Waarbij de expressie en de houding van het gezicht het hele verhaal achter het portret vertellen.
Waarom zou je dan alsnog een achtergrond toevoegen?
Soms vertelt een gezicht als het ware uitgeknipt en geplakt op een witte achtergrond precies wat de maker ermee bedoelde. Alle toevoeging is dan overbodig.
En, alle ogen blijven gericht op het onderwerp, er is geen afleiding.
Maar…..
er is een andere kant: je verliest een deel van de illusie van diepte (het perspectief)
en soms lijkt het een beetje een ‘goedkope’ oplossing.
Hoe bepaal je of je een achtergrond nodig hebt
Het eerste waar je naar kunt kijken zijn de toonwaarden ontstaan door de belichting die gebruikt zijn in het onderwerp.
Als het gezicht al, zoals je vaak ziet bij kinderen, licht van tint is, dan is een lichte achtergrond niet altijd een toevoeging. Wanneer je daar toch voor kiest kun je het haar met zacht potlood tekenen waarbij je de randen (de omtrekken) geleidelijk laat overgaan naar het wit van de achtergrond. Zo betrek je de witte achtergrond toch bij je onderwerp.
Meer accent op het gezicht door de achtergrond
Je kunt met de keuze van je achtergrond er ook voor zorgen dat het accent nog meer op het gezicht gelegd wordt zonder dat de eenheid van je tekening verloren gaat.
Bij dit voorbeeld hierboven zorgt niet alleen de tint van de achtergrond voor het accent maar ook de vorm. De eenheid krijg je door dat de schaduwen in het gezicht in een vergelijkbare richting staan als die in de achtergrond. Zo werd het portret plan 2 van de basis toonwaarden plannen. Kijk de vier basis plannen er maar op na.
Halen we het onderwater portret er nog even bij. Hier heeft de achtergrond niet alleen de functie om het gezicht beter uit te laten komen maar het maakt ook een wezenlijk onderdeel uit van het geheel. De donkere achtergrond zorgt er voor dat de gezichten beter uitkomen. Een voorbeeld zie je hieronder:
Wanneer er al grijstinten en redelijk donkere waarden in het gezicht zitten wordt de toegevoegde waarde van een donkere achtergrond minder.
Duidelijk: de toonwaarden van het onderwerp bepalen het wel of niet toevoegen van een achtergrond en het feit of die achtergrond iets over het verhaal van je model vertelt.
Nog even op een rijtje: wat maakt de keuze voor een achtergrond:
- welke toonwaarden er in het portret zelf zitten
- of de achtergrond iets meer over het portret vertelt
- of je met de achtergrond een extra accent legt op het gezicht
Nog een manier die een contrast vormt met het gezicht
Behalve toonwaarden is er nog een manier om je gezicht nog meer naar voren te laten komen: vormen die contrasteren met het onderwerp. Een voorbeeld zie je hieronder: een bakstenen muur.
Compositie en toonwaarden
Dat waar jij het accent op legt in je compositie heeft doorgaans ook het grootste contrast. Want het grootste contrast is dat wat het oog onmiddellijk aantrekt. Ogen zijn nog gevoeliger voor contrast (toonwaarde) verschillen dan voor verschillen in kleur.
Hoe jij je gezicht presenteert bepaalt daarmee niet alleen de toonwaarde verschillen maar maken de toonwaarden ook onderdeel uit van de compositie. En met toonwaarden kun je een compositie sturen. Zodat de kijker onbewust van het ene deel naar het andere deel in je compositie wordt geleid.
Wat doen achtergronden
Nog een rijtje:
- versterkt het onderwerp: het gezicht door contrast vergroting
- geven rust in het totale beeld omdat de abrupte overgang van grijstonen naar keihard wit ontbreekt
- vertellen iets extra’s over de geportretteerde, het verhaal.
Denk als een fotograaf en speel met licht
Belichting maakt of breekt de presentatie van je portretten. Door te bedenken wat de toonwaarde verschillen zouden ontstaan bij een bepaalde belichting kun je sturen wat je op de achtergrond wilt. Nog een belangrijke reden om zoveel mogelijk zelf de foto’s te maken van de persoon die je gaat tekenen.
Fotografie en tekenen
Wanneer je iets van fotografie weet heb je een voordeel als het om portrettekenen gaat. De mogelijkheden die je met belichting hebt kun je gemakkelijk gebruiken voor je tekening. Een voorbeeld is dit portret hieronder waar de achtergrond juist enkel één doel had, het zon effect te versterken in het haar van het meisje. Het geeft een wat meer zomerse tint aan de tekening.
Wanneer je dat met een foto zou doen kun je dat bereiken door de achtergrond extra te belichten. Het geeft minder contrast, meer vervaging waardoor je diepte in je beeld krijgt. Misschien iets om te proberen wanneer je zelf de foto’s maakt voor je tekening.