Zelfportret tekenen: de weg naar meer vertrouwen
Als je in de spiegel kijkt zie je jezelf. Nou ja, de helft. Je ziet slechts de halve waarheid over jezelf. De buitenkant. Wil je meer weten over de andere helft? De binnenkant: je ontdekt hoe het tekenen van je eigen gezicht je zelfvertrouwen transformeert.
Portretten tekenen is al een kunst op zich, dat weet je vast. Maar hier duiken we nóg dieper. Want een zelfportret gaat niet alleen over lijnen en schaduwen; het gaat over hoe jij jezelf ziet, en hoe jij je voelt over die persoon in de spiegel.
En daarmee richt je dan jouw blik naar ‘binnen.’ het is een soort zelfreflectie maar dan juist heel waardevol voor wat je aan artistieke kwaliteiten hebt. Daarnaast helpt het, zoals elk portret wat je tekent, je zelfvertrouwen en laat je ontdekken hoe jij je presenteert. Aan anderen, wat bijvoorbeeld handig is als je nog een keertje solliciteert.
Dit artikel is het eerste deel over een zelfportret tekenen en gaat over dat wat je doet voor je begint met tekenen. Vandaar de mix van wat je er over denkt en plus het maken van je referentie. Het tweede deel gaat over de tekentechnische kant. Zodat je met beide delen een complete routekaart krijgt die je duidelijk maakt hoe je precies een zelfportret maakt. Alles komt aan bod:
- hoe je je eigen gezicht tekent,
- hoe je met de keuzes die je maakt – van de foto die je zelf schiet tot de compositie op papier – een krachtig verhaal vertelt over wie jij bent,
- en hoe je die boodschap gebruikt in al je communicaties. Van ‘ben ik aangenomen?’ tot ‘wil je met me uit eten?’
De Camera als Spiegel: Jouw Referentiefoto Maken
Een zelfportret begint niet met een potlood, maar met een camera. Of een spiegel maar ik zou de voorkeur aan een camera geven. Dat heeft echt voordelen:
- Waarom zelf de foto maken cruciaal is voor dit experiment: Je kan zeggen dat een foto het eindproduct is, want je tekent die foto na. Maar die foto is alleen het fundament. De grondslag. De tekening die jij maakt is jouw interpretatie, jouw manier van laten zien. En dat is het werkelijke eindproduct.
- Over jouw zelfportretfotoshoot (Speel met je ‘Imago’!) Pak je telefoon of camera. Zoek een plek difuus licht. Het beste is als je ook een statief hebt. Vermijd hoge contrasten, dus bijvoorbeeld in de stralende zon. Krijg je geknepen ogen en hele witte plekken op je gezicht. Maak er veel. Het doel is niet de perfecte foto (als die al bestaat!). Maar veel meer is het de weg waarmee je jezelf bewust maakt van jouw keuzes en de invloed daarvan op het eind resultaat.
Beginnen met foto’s maken: Kies je Hoek en je boodschap
In dit onderdeel de camera standpunten en wat voor indruk ze achterlaten, net als houdingen en gezichtsuitdrukking. Daarbij opgeteld de belichting en de keus voor een achtergrond maken het hele zelfportret compleet.
- Van bovenaf gefotografeerd: Houd je camera iets boven je ooghoogte en kantel hem naar beneden. Wat gebeurt er met je gezicht? Je kijkt ‘omhoog’, wat vaak een gevoel van kwetsbaarheid, nederigheid of zelfs onschuld kan communiceren. Dit gaat dus niet over hoe je bent. Die gevoelens die je communiceert met de keus van een standpunt is dat wat je wilt laten zien.
- Van onderaf gefotografeerd: Houd de camera lager dan je ogen en kijk naar boven. Wat doet dit met je kaaklijn, je blik? Dit perspectief communiceert vaak kracht, dominantie, autoriteit.
- Ooghoogte (Recht Vooruit): Camera op gelijke hoogte met je ogen. Dit is de meest neutrale, gelijkwaardige blik. Het creëert een gevoel van directheid en openheid. Dit is je ‘standaard’ presentatie.
- Tip: Neem van elke hoek meerdere foto’s. Observeer de kleine verschillen. Het voordeel hiervan ook is dat je als vanzelf leert welke details bijdragen aan de gelijkenis. Dat mensen zeggen van: ‘Ja, dat is hem of haar precies!’
De camara standpunten of compositie, althans de indruk die ze achterlaten bij de kijker, zijn archetypisch. Een voorbeeld: als jij als jij een beetje met je ogen rolt, je gezicht naar boven keert en dan ook nog jouw handen naar boven houd weet de hele wereld, welke taal mensen dan ook spreken, wat jij bedoelt. Dat is dan ook een archetypisch gebaar. Dat heb je ook met gezichtsuitdrukkingen. Wat ik je hier vertelde over wat voor indruk bepaalde composities achterlaten wordt ook gebruikt bij marketing van producten. Net als het volgende onderdeel: de gezichtsuitdrukking.
Wat Vertel Je Zonder Woorden? Dit is wel het minst serieuze onderdeel! Het vraagt om een beetje toneelspel van je.
- Neutraal: Probeer een ontspannen, neutrale uitdrukking. Hoe oordeel je hierover? Vind je het bijvoorbeeld te saai zo, of heb je liever een ‘strakke’ blik?
- De Glimlach: Vriendelijkheid straalt dat uit maar het is wel een kunst om dat in deze situatie echt te laten lijken. Maar maak er maar een paar, zie wat de verschillen doen met de uistraling van je gezicht.
- De Frons/Geconcentreerd: Een gefronste wenkbrauw, een geconcentreerde blik. Is dat hoe je bent, of kies je liever voor een wat ‘lossere’ blik?
- Experimenteer! Probeer een verraste blik, een zorgelijke blik, een overpeinzende blik. Wat voel je als je deze uitdrukkingen aanneemt? En welke wil je uiteindelijk tekenen?
Licht en Schaduw De Verteller van Verhalen
- Speel met licht! Ga bij een raam staan voor zacht, diffuus licht. Of plaats een lamp aan één kant voor meer dramatische schaduwen. Licht en schaduw bepalen niet alleen de vormen in je gezicht, maar ook de sfeer en de emotie van je portret.
- Hard licht: Kan rimpels en texturen benadrukken, wat eerlijkheid of ouderdom kan communiceren.
- Zacht licht: Verzacht de gelaatstrekken en kan een gevoel van vriendelijkheid of zachtheid geven.
De Achtergrond: Jouw ‘Podium’ Wat Zegt Jouw Omgeving?
- Een simpele, neutrale achtergrond (een witte of donkere muur) legt alle focus op jouw gezicht. Dit communiceert directheid en transparantie.
- Een achtergrond vol symboliek (je atelier, je favoriete boekenplank) vertelt iets over jouw passies en identiteit. Dan vertelt de achtergrond ook een verhaal over jou.
- Tip: Denk aan hoe achtergronden op professionele websites of social media profielen worden gebruikt om een verhaal te vertellen.
De foto’s gemaakt en klaar?
Welke van de foto’s die je maakte spreken je het meest aan? Kun je dan ook zeggen waarom juist die keuze? Kies er eentje die je het meest intrigeert of uitdaagt om te tekenen.
Dé manier om je keus te maken is er zoveel mogelijk op je scherm naast elkaar et zetten en dan zonder al te lang nadenken steeds eentje te verwijderen tot je bij de laatste bent.
En zie daar: jouw perfecte startpunt voor een diepgaande zelfreflectie op papier is gevonden!. Nu kun je gaan tekenen.